De gebieden

Naast Zevenbergenbos en Lachenenbos die gelegen zijn op grondgebied Lier en beheerd worden door NP De Wielewaal, en het Uilenbos en de Gasthuisbossen op grondgebied Hove (NP Zuidrand), zijn er ook een aantal van deze schitterende bossen gelegen in Boechout en Lint: Bos van Marpingen, Den Turck en Domein Hof van Boechout.

Inhoudstafel

• Bos van Marpingen
• Den Turck
• Domein van Boechout
• Melkkuip
• Babbelkroonbos
• Vlinderweide in Lint
• Beekhoek
• En verder nog ...

 

Bos van Marpingen

Het Bos van Marpingen, aan de oevers van de Lauwerijkbeek, is het enige bos op Lints grondgebied. Het bos is eigendom van het OCMW van Lier en vrij toegankelijk voor het publiek, op de aangeduide paden uiteraard. Het maakt ook deel uit van het 'Bos en beemden-pad' aangegeven op de wandelkaart van Landschapspark Zuidrand van de provincie Antwerpen.

Het Bos van Marpingen is een zomereikenbos met een struiklaag van vooral hazelaar en lijsterbes. De voorjaarsflora omvat bosanemoon, sneeuwklokje, meiklokje, salomonszegel, dalkruid, bergereprijs, enz. Vier soorten spechten worden er regelmatig gezien of broeden er, boomklever, bosuil, buizerd, sperwer en havik voelen zich er thuis. IJsvogel passeert er regelmatig op volle snelheid, laag over de beek. De aandachtige wandelaar kan misschien zelfs een hazelworm, haas of ree waarnemen. In het voorjaar trekken honderden amfibieën vanuit het bos richting poelen in het speelbos aan Luitersheide. Sinds 2014 organiseert Natuurpunt Land van Reyen een padden-, salamander- en kikkeroverzet aan het fietspad en de spoorweg.

Den Turck

Bos Den Turck ligt op grondgebied Boechout tussen de Vinkenstraat en de Boshoek. Het bos is in private eigendom, maar dankzij de goede relaties tussen de eigenaars en Natuurpunt is het wel mogelijk om, op aanvraag en onder begeleiding van een gids, het bos te bezoeken. Ook dit bos is van bijzondere botanische waarde en daarom ook deel van het Habitatrichtlijngebied.

De voorjaarsflora is er zo mogelijk nog talrijker en uitbundiger dan in de andere bossen, met tal van bossoorten die typisch zijn voor dergelijke oude Ferraris bossen op een zware zandleembodem. Uitgebreide witte tapijten van sneeuwklokje of bosanemoon zijn er een streling voor het oog in het vroege voorjaar, maar het bos herbergt ook een aantal echte zeldzaamheden zoals bv. de bosgeelster, uniek in de provincie en maar op een paar andere plaatsen in Vlaanderen voorkomend.

Het bos heeft twee delen met een uiteenlopend karakter, gescheiden door de Lauwerijkbeek. Op de hoger gelegen en eerder zandige linkeroever staat een dicht beukenbos met weinig of geen begroeiing, hoewel ook daar enkele soorten voorkomen die typisch zijn voor oude bossen van dit type. Op de lagergelegen, nattere en eerder lemige rechteroever staat een zomereikenbos met een dichte struiklaag en een rijke voorjaarsflora.

Ook dit bos is de thuis van een flink aantal reetjes en een rijke avifauna.

Domein Hof van Boechout (Moretus)

Het Hof van Boechout (domein van Moretus), ten zuiden van de dorpskern van Boechout, heeft een geschiedenis die terug gaat tot in 1286! Meer over de geschiedenis van het domein dat al sinds 1977 beschermd is kan je vinden op https://inventaris.onroerenderfgoed.be/erfgoedobjecten/135022. Het is een historisch nagenoeg intact domein met een kasteel dat naast grasvelden en weiden ook omgeven wordt door ca. 50 ha oud bos. Het contrast tussen het eerder gesloten kasteellandschap en het open landschap er omheen (met o.a. De Melkuip), maakt deze omgeving ook tot een esthetisch zeer waardevol landschap. Het domein Hof van Boechout is strikt privaat domein, en niet vrij toegankelijk voor het publiek.

Het kasteeldomein heeft niet alleen een grote cultuurhistorische waarde, ook natuurhistorisch is het van zeer waardevol, vooral ook door zijn oppervlakte, ouderdom en volgehouden systematisch beheer van de verschillende aanplanten. Het grootste deel van het domein is dan ook beschermd als VEN en Habitatrichtlijngebied. De oudste overblijfselen van de aanplantingen in het park dateren waarschijnlijk al van de vroege 18de eeuw (zo ook aantal van de bomen in de dreef aan de noordzijde). Aan de zuidzijde grenst het domein aan de Lauwerijkbeek, met aan de andere oever van de beek het Uilenbos (zie Zuidrand). De Lauwerijkbeek stroomt hier dus, net als in Den Turck, door het eeuwenoude bos, waardoor ook hier een echt uniek habitat is ontstaan en grotendeels behouden gebleven.

De loofbospercelen rond het kasteelpark zijn ecologische zeer waardevolle zure eikenbossen, met een rijke ondergroei, die goed gedijt op de relatief stabiele en natte zandleembodem. Door zijn grootte is dit complex een belangrijk brongebied voor alle soorten die leven in dit en de andere bosjes in de buurt en is er daarenboven ook plaats voor een aantal meer gevoelige soorten die ook meer ruimte nodig hebben, zoals bv. middelste bonte en zwarte specht.
Het omgevende kleinschalige landbouwlandschap is nog relatief intact gebleven, waardoor er nog talrijke ecologische verbindingen aanwezig zijn die de verschillende bosjes met mekaar verbinden. Deze verbindingen zijn van cruciaal belang voor het voortbestaan van al de zeldzaamheden in de verschillende bossnippers. Daarom ook zal dit hét aandachtspunt worden voor acties van Natuurpunt Land van Reyen in het kader van Grote Boshoek: behouden en versterken van ecologische stapstenen en verbindingen tussen alle bosjes verspreid in het kleinschalige landbouwlandschap.

De Melkkuip

De Melkkuip is een open landschap met een, voor de streek, uitgesproken reliëf. Het vormt samen met het Domein Hof van Boechout een uniek en esthetische zeer aantrekkelijke landschap, de zuidelijke poort van de dorpskern van Boechout.

Het 35 ha grote gebied is sinds 1996 beschermd als landschap omwille van zijn zeer hoge natuurwetenschappelijke- landschaps- en cultuurhistorische waarde. Het is een van de best bewaarde “kwel-amfitheaters” van de lage landen. Het gebied heeft een rijk historisch verleden in een nauwe relatie met het kasteeldomein Hof van Boechout, teruggaande tot in Romeinse tijden. Ook het landschap van de Melkkuip is minstens 2 eeuwen lang nagenoeg ongewijzigd gebleven, maar mogelijk zelfs veel langer dan dat.

Vooral het laagst gelegen kerngebied (ca. 10 ha) is gekenmerkt door een zeer uitgesproken kwelsituatie met in de bodem een dikke ijzerlaag en reductiehorizont op geringe diepte. Het is doorsneden door smalle ondiepe grachtjes afgezoomd met elzenstoven. Deze hydrologische situatie heeft gezorgd voor een zeer bijzondere moerassige en beekbegeleidende vegetatie en vegetatiestructuur die waarschijnlijk al eeuwen lang onaangeroerd is gebleven. Deze zegge-rijke laagveenvegetatie en kamgraslanden zijn biologisch zeer waardevol en bevatten tal van zeldzame tot zeer zeldzame plantensoorten: knolsteenbreek, waterpostelein, moerasviooltje, egelboterbloem, getand vlotgras, hazenzegge, zompzegge, elzenzeggen, zwarte zegge, veennopjesmos, verschillende soorten veenmos, enz. Blauwborst, rietgors en kievit vinden er nog een plekje. Buizerd en kerkuil die hun nest hebben op het naastgelegen kasteeldomein vinden er een rijk gedekte tafel. Konijn, haas en ree zijn er bijna dagelijks te zien. Naast hazelworm worden er ook zes soorten amfibieën gespot.

Babbelkroonbos (Lint, Lier) – NP Land van Reyen

Het Babbelkroonbos (meer dan 5 ha groot) ligt vlak bij de dorpskern van Lint, op de grens van Lier, Lint en Duffel, naast en achter de hoogspanningstransformatoren van ELIA.

Het gebied is grotendeels eigendom van ELIA, maar 1 perceel werd verworven door Natuurpunt. Het wordt beheerd door NP Land van Reyen, dat in 2009 een beheercontract tekende met ELIA.  In 2015 en 2016 werd er zeer constructief samengewerkt tussen alle betrokken partijen om te komen tot een gedragen bosbeheerplan, dat de toekomst van de unieke bos moet veiligstellen.
In 2018 zal het nieuwe bosbeheerplan in voege treden, samen met een verlenging van de beheerovereenkomst tussen Natuurpunt en ELIA. Het Babbelkroonbos is NIET vrij toegankelijk omwille van veiligheidsredenen en enkel te bezoeken in het gezelschap van leden van het Natuurpunt Land van Reyen beheerteam of Natuurpunt medewerkers.

Het Babbelkroonbos is een zeer nat bos op een kleiige bodem met een uitgebreide voorjaarsflora. Een deel van het bos is Ferrarisbos, dat vroeger waarschijnlijk een eikenbos was, maar momenteel staan er vooral overjaarse populieren. Die populieren zijn momenteel systematisch aan het afsterven door hun ouderdom en de hoge waterstanden, wat maakt dat het bos zeer grote hoeveelheden staand en liggende dood hout herbergt, in alle maten en gewichten. Onder de oude populieren komt er spontaan een gevarieerde ondergroei op, met allerlei struiken, maar ook al mooie zomereiken en essen. Het heel natte bos wordt al sinds tientallen jaren niet meer beheerd, dus ook zonder verstoring van de bodem. De voorjaarsflora heeft zich dan ook ongestoord kunnen ontwikkelen: speenkruid, bosanemoon, slanke sleutelbloem, gele dovenetel, sneeuwklokje, muskuskruid … Zelden zie je zulke enorme pollen sleutelbloem, of honderden vierkante meter sneeuwklokjes en muskuskruid.

Grote delen van het bos overstromen jaarlijks door de Babbelkroonbeek die er langs meandert. Dat is voor de meeste voorjaarsbloeiers een zeer goede zaak. Helaas voelt ook de reuzenbalsemien zich prima op die vochtige bodem. Reuzebalsemien is een exoot en hoort hier niet thuis. Bij de ondertekening van de beheerovereenkomst in 2009 was nagenoeg het hele bos overwoekerd, en heeft het beheerteam zich vastgebeten in de strijd tegen de reuzenbalsemien. Vanaf half juni werden jaarlijks alle planten systematisch gemaaid of uitgetrokken, en afgevoerd. Na vijf jaar verbeten elke plant te hebben uitgetrokken, mogen we nu stellen dat het bos zo goed als vrij is van reuzenbalsemien! Een geweldige prestatie van een toegewijd team van Lintse vrijwilligers. Jaarlijks wordt er nu alleen nog in het begin van de zomer de weinige aanwezige planten uitgetrokken.

Naast de mooie voorjaarsflora leven er in het bos ook tal van boeiende dieren. Buizerd, steenuil en bosuil broeden er jaarlijks. De zwarte specht maakt er eveneens elk jaar zijn opwachting, tot op heden echter zonder te broeden. Er woont een flink aantal reeën. Hazelworm komt er zeker ook voor en in 2016 werd er zelfs een levendbarende hagedis gespot. Mede door de grote hoeveelheden dood en stervend hout en de zeer natte omstandigheden, is het bos ook een paradijs voor zwammen en mossen, met en groot aantal zeldzame tot zeer zeldzame soorten: tranende franjehoed, honingzwam, nevelzwam, vliegenzwam, 2 soorten tonderzwam, 3 soorten judasoor, verschillende soorten bovist, houtbekerzwam, rode kleibosmelkzwam, en mossoorten.

Elk voorjaar wordt een inventaris van de voorjaarsplanten in het bos opgemaakt tijdens een gemoedelijke wandeling. Iedereen is dan welkom; er valt veel te ontdekken.
Na het broedseizoen zijn er ook de beheerwerken om de reuzenbalsemien in toom te houden.

Vlinderweide in Lint – NP Land van Reyen

Het biodiversiteitscharter dat Natuurpunt Land van Reyen ondertekende met het gemeentebestuur van Lint in 2011, voorzag in de aanleg van onder meer een vlinderweide op het terrein achter de feestzaal aan het Lerenveld.
In het voorjaar 2013 werd er dadelijk met het beheer gestart. Het grootste deel van het grasland wordt verschraald door maaien met afvoer, enkele keren per jaar, zeker in het begin. Rond dit hooiland behouden we een ruigte.
Er werd een groot bijenhotel voor solitaire bijen gebouwd en er werd een boszoom met inheemse bloesem- en bessenstruiken aangeplant om de overgang naar de bestaande bosjes met es en berk vloeiend te maken.

Twee Natuurpunt infoborden leren de passanten hoe alles in zijn werk gaat en wat er groeit en bloeit. In het voorjaar van 2014 werd eenmalig een inheems vlinder- en bijenvriendelijk zaadmengsel ingezaaid.
Het gebied is, op het pad, vrij toegankelijk, ook voor wat minder mobiele personen.
Natuurpunt doet hier regelmatig beheerwerken zoals maaien en afvoeren van het maaisel, onderhouden van de boszoom en controle van de invasieve Japanse duizendknoop die zich hier helaas op de beperkte oppervlakte heeft gevestigd. Planten en dieren worden er regelmatig in detail bestudeerd.

Beekhoek - NP Land van Reyen

Ingesloten tussen de woongebieden van Hove, Lint en Kontich en tussen de spoorlijn Antwerpen-Brussel en ongeveer de Beekhoekstraat in Lint, ligt nog een mooie open ruimte. Een gedeelte van deze openruimte is gesitueerd binnen het industriegebied Ganzenbol, maar is gelukkig tot op heden onbebouwd gebleven.
In 2015 heeft Natuurpunt hier ca. 2 ha aangekocht, gelegen vlak achter het industrieterrein Ganzenbol en er zelfs gedeeltelijk in. De rest is gelegen in het Groengebied dat het voormalige tracé van de grote ring volgt. De aangekochte percelen liggen ingesloten en vormen een rustgebied voor o.a. de aanwezige reeën. Het gebied is dus niet vrij toegankelijk voor het publiek, maar regelmatig organiseert Natuurpunt geleide wandelingen die ook deze percelen bezoeken. 

De Beekhoek maakt deel uit van het brongebied van de Lachenenbeek. De beek zelf heet hier Boutersembeek. De beekvallei vormt hier de enige nog resterende openruimte corridor aan de zuidrand van het verstedelijkte gebied Antwerpen/Hove en de woonkern van Lint.
Het is de smalste zone van de enig nog resterende verbinding naar het westen voor de Habitatrichtlijngebieden stroomafwaarts (Domein van Boechout, Bos van Marpingen, …). Het is dus ook voor de Grote Boshoek een belangrijk verbindingsgebied en brongebied van de ruggengraat ervan, de Lachenenbeek. Het gebied is ook een belangrijke overstromingszone die helpt wateroverlast te vermijden in de omliggende woonwijken. De Beekhoek is dus van bijzonder groot strategische belang voor de natuur.

De aangekochte percelen aan de zuidkant zijn bedekt met een nat broekbos met vooral wilg. In het broekbos verschuilt zich een mooie groep reetjes, die regelmatig kunnen gezien worden wanner ze grazen in de omliggende graslanden.
Bij aankoop was het noordelijk derde, in het groengebied, een maïsakker. Onmiddellijk na de aankoop werd gestart met de omvorming van de voormalige akker naar een kruidenrijkgrasland. Dergelijke omvorming is altijd een flinke uitdaging omdat er veel te veel voedingstoffen in de bodem zitten (vooral fosfaten zijn een groot probleem). Onder begeleiding van de Universiteit Gent werd er door een lokale landbouwer een mengsel van gras en klaver ingezaaid, en wordt een beperkte bemesting uitgevoerd, met als doel zo snel mogelijk zo veel mogelijk fosfaten te verwijderen uit de bodem. Geduld (minstens 5 jaar gericht werken) zal hier aan de orde zijn!

Intussen werken we ook intensief samen met de gemeente Lint die werk wil maken van een nieuw RUP (Ruimtelijk UitvoeringPlan, min of meer het vroegere Gewestplan) voor industriegebied Ganzenbol. Het industriegebied zou deels KMO-zone, deels woongebied worden, maar de niet bebouwde delen zouden ook opnieuw een openruimte statuut kunnen krijgen, waardoor de belangrijke natuurverbinding terug de bescherming zou kunnen krijgen die zo noodzakelijk is.
Een ruimere en beter functionerende beekvallei op deze plaats zou ook een grote bijdrage leveren aan de waterbergende capaciteit en dus aan de waterveiligheid van de omliggende woonzones.

Meer dan voldoende uitdagingen voor de nabije toekomst dus, maar ook potenties om in dit belangrijke gebied een mooi stukje natuur te verwezenlijken waar ook zachte recreatie nieuwe kansen zou kunnen krijgen.

En verder nog ...

Voor de andere natuurgebieden verwijzen we je naar de sites van de lokale NatuurPuntafdelingen (waar mogelijk)

• Hovense boshoek, Uilenbos (Hove) NP Zuidrand Antwerpen
• Babbelbeekse beemden (Duffel, Lier) – NP Oude Spoorweg 
• Langbos en Babbelse Plassen (Kontich) – NP Oude Spoorweg 
• Lachenen (Lier) – NP De Wielewaal
• Zevenbergen (Lier) – NP De Wielewaal